«Κάθε τέχνη έχει τις ρίζες της στο ανθρώπινο μυαλό,
περισσότερο στις αντιδράσεις μας παρά στον ίδιο τον ορατό κόσμο, και ακριβώς επειδή η τέχνη είναι ¨αντιληπτική¨,
όλες οι παραστάσεις αναγνωρίζονται από το ύφος τους».
E.H.Gombrich, Art and Illusion

Δευτέρα 23 Ιουνίου 2008

Πρώιμες Γραφές-Φοινικικό Αλφάβητο

Γύρω στο 1200 συμβαίνει κάτι καταπληκτικό στην Ανατολική Μεσόγειο. Υπάρχει αναταραχή τεράστια. Το εξαιρετικά ισχυρό βασίλειο των Χετταίων διαλύεται. Απειλείται σοβαρά η Αίγυπτος. Ταυτόχρονα σε 50 χρόνια τα Μυκηναικά βασίλεια δέχονται ένα πλήγμα και η διοίκηση αυτή καταργείται. Στην πραγματικότητα καμιά ποιοτική εξήγηση δεν έχει δοθεί. Θεωρείται ότι αυτή η καταστροφή οφείλεται σε διαδοχικές εισβολές των λαών της θάλασσας. Οι μόνες πηγές που έχουμε είναι από την Αίγυπτο. Αυτές οι πηγές οι οποίες ονομάζουν αυτούς τους εισβολείς λαούς της θάλασσας εκτός από αιγυπτιακές γραφές, καταστρέφεται το βασίλειο και τα Μυκηναικά κράτη. Δεν ξέρουμε γιατί διαλύθηκαν τα Μυκηναικά κράτη. Δεν είναι σαφές αν τα Μυκηναικά βασίλεια καταστράφηκαν από το λαό της θάλασσας ή οι ίδιοι οι Μυκηναίοι να ήταν μέρος των εισβολών του λαού της θάλασσας. Το μόνο που ξέρουμε είναι η βαθμιαία εξασθένηση της ισχύς της Μυκηναικής. Οι Μυκηναίοι ήταν έμποροι και λάμβαναν μέρος στο διεθνές εμπόριο της εποχής. Οπωσδήποτε υπάρχουν και άλλες θεωρίες για το ξαφνικό τέλος των Μυκηναικών βασιλείων. Άλλοι λένε για λόγους ξηρασίας, άλλοι για κοινωνικές αναταράξεις. Αυτά όμως δεν είναι πειστικά. Το 1200 όμως οι πόλεις με τη διοίκηση με την εγγραμματοσύνη, με τα εξαιρετικά ανάκτορα και πολλά άλλα, όλα αυτά εγκαταλείπονται. Οι πόλεις συρρικώνονται. Έτσι, το 1200 το πρωτο που καταρρέει είναι η διοίκηση. Παύει η οργανωμένη συλλογή της αναδιανομής. Οι συνέπειες είναι ότι εγκαταλείπεται η γραφή. αυτό είναι ενδιαφέρον φαινόμενο.
Μετά οι γραφείς εμφανίζονται σε άλλου είδους κείμενα και είναι σε άλλο αλφάβητο. Η Γραμμική Ά επιβίωσε στην Κύπρο και την Κρήτη. Στην Κρήτη υπάρχει ένα θύλακας που λέγεται ότι έμεναν οι ετεοκρήτες. Υπήρχε ένας θύλακας όπου οι άνθρωποι μιλούσαν κ έγραφαν μια άλλη γλώσσα. Το περιεχόμενο αυτών των επιγραφών είναι θρησκευτικό. Δεν διαβάζονται. Υπάρχει ασάφεια από ποιον βρέθηκε και πότε. Μετά κατέρρευσε η διοίκηση. Έπαψε η γραφή να χρησιμοποιείται. Είναι τεχνική γραφή που ξεχνιέται πολύ εύκολα. Τι συμβαίνει στην Κρήτη; Οι πόλεις συρρικνώνονται, ο πληθυσμός δεν μειώνεται. Ο πληθυσμός μετακινείται σε οικισμούς μικρότερους, σποραδικούς με μικρά χωριά και σε θέσεις υψηλές. Μάλιστα, αυτού του είδους οι οικισμοί κάποτε ονομάζονται οχυρωμένοι οικισμοί οι οποίοι μπορούν να προτάξουν άμυνα. Επομένως, μαζί με την εγκατάλειψη διοίκησης συμβαίνει τότε μια γενίκευση της χρήσης του σιδήρου. Μιλήσαμε για το χαλκό. Μετά το 1200 γενικεύται η χρήση του σιδήρου και μειώνεται η χρήση του χαλκού. Ο χαλκός έρχεται από την Κύπρο και καθώς γίνεται η αναδιάταξη των πόρων. Υπάρχει ένα πέρασμα από τη χρήση του χαλκού στη χρήση τουσιδήρου. Είναι πιο διαδεδομένος ο σίδηρος, πιο κοινό ορυκτό. Μπορεί να υποκαταστήσει πιο εύκολα. Οι επικοινωνίες με την Κύπρο έχουν γίνει δυσκολότερες.
Γύρω στον 10ο αι., παρουσιάζεται στις θάλασσες του Αιγαίου οι Φοίνικες. Είναι πληθυσμοί σημιτικων από τη Β.Παλαιστίνη. παρουσιάζονται στις θάλασσες του Αιγαίου, έχουν αυτοί το εμπόριο και στο Αιγαίο και στην Κύπρο και στη Δ.Μεσόγειο. οι Φοίνικες που δεν είναι σαφές εθνικά τι εννοούν. Γενικά, θεωρήθηκαν σημίτες από τη Β.Παλαιστίνη φερνουν κοσμήματα και τα φοινίκια γράμματα. Συνθετες οι καταστάσεις. Σημαντικές θέσεις στο Αιγαίο είναι τα νησιά και η κύρια θέση είναι η Εύβοια. Έχουν βρεθεί σημαντικά ευρήματα, σχετίζονται με το πέρασμα των Φοινίκων. Πόλη Φοινικική είναι μία πόλη στην Κύπρο. Παρουσία φοινικική είναι στην Οία της Σαντορίνης. Εχουμε μαρτυρίες για την παρουσία των Φοινίκων. Οι έμποροι έρχονται και φεύγουν.
Ένα πρόβλημα που έχει συζητηθεί είναι πότε υιοθετήθηκε το φοινικικό αλφάνητο στο Αιγαίο. υπάρχουν αποκλίσεις, μια σειρά μελετητών λένε ότι είναι του 8ου αι. Υπάρχουν και άλλοι που λένε ότι είναι τον 10ο αι. Η τρέχουσα άποψη λέει για τον 9ο αι. Συνδεουν την επανεμφάνιση της γραφής με το γεγονός ότι στην Ελλάδα παρουσιάζονται ισχυρά γένη και παρουσιάζεται μια τάση συνένωσης πολισμάτων σε μεγαλύτερες και συχνά αυτά συνδέονται με θέσεις λατρείας. Προσπάθησαν να αποφύγουν την έκφραση σκοτεινοί αιώνες. Υπάρχει μία σημασία διαδεδομένη, θεωρείται μία περίοδος όχι πολύ γνωστή χωρίς πολιτισμικά επιτεύγματα. Χειμερινή νάρκη. Οι σύγχρονες έρευνες προχωρούν σε διαφορετική κατεύθυνση. Δεν υπάρχει συρρίκνωση πληθυσμού. Ο τρόπος κατοίκησης είναι δοαφορετικός. Όμως εκείνο που προκαλεί ενδιαφέρον είναι ότι σε αυτή την περίοδο υπάρχει μια σειρά νεκτροταφείων με σημαντικά ευρήματα, κοσμήματα, αγγεία, το ίδιο και σε άλλα σημεία της Κρήτης. Μοιάζουν και τα ταφικά έθιμα. Παρουσιάζεται η καύση των νεκρών. Έχει θεωρηθεί ότι είναι η περίοδος που στην Ελλάδα εμφανίζονται οι Δωριείς. Είναι ένα θέμα που έχει προκαλέσει αντικρουόμενες απόψεις. Η αρχαιολογία έδειξε ότι τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Είναι σειρά μικρών φυλών που μετακινήθηκαν προς το νότο. Το κέντρο Δωριεών είναι γεμάτο από σημαντικά μνημεία.

Αλφάβητο:
Όταν είπαμε για την εξέλιξη είχαμε φτάσει στα συλλαβάρια. Ένα σύμφωνο και ένα φωνήεν μαζί. Αυτός είναι ένας ατελής τεμαχισμός των γραμμάτων με τον ήχο. Ο τεμαχισμός των ήχων είναι το αλφαβητο, όπου όλα τα φωνήεν και τα σύμφωνα έχουν διαφορετικό γράμμα. Δεν υπάρχει ένα γράμμα για ένα φωνήεν και για ένα σύμφωνο, αλλά ένα φωνήεν και ένα γράμμα για ένα σύμφωνο.
Με λίγα λόγια βάζουμε ένα εικονίδιο που σημαίνει ότι έχει σχέση με την έννοια. Αυτό το πράγμα εξελίχθηκε και τα εικονίδια αρχίζουν να ταυτίζονται με τον ήχο. Ο κάθε ήχος είχε ένα σημείο. Η γραμμική Β΄είχε ορισμένα φωνήεντα και ορισμένες συλλαβές. Το επόμενο βήμα ήταν να υπάρχει π.χ. ένα γράμμα για το μ. και ένα γράμμα για το ο. Αυτό θα πει αλφάνητο, δλδ είναι όταν ένας ήχος ο πιο τεμαχισμένος που αποδίδεται με ένα σημείο και όχι με μια συλλαβή. Ο πιο απλός ήχος που αποδίδεται με ένα γράμμα κλέγεται φωνημα. Ο πιο περιορισμένος ήχος λέγεται φώνημα.
Αλφάβητα υπήρχαν σε πολλούς λαούς. Λαοί της Ανατολικής Μεσογείου, τη 2η χιλ. έχουμε διάφορες επιγραφές οι οποίες είναι αλφαβητικές. Οι πρώτοι γύρω στο 1700 είναι μια σειρά επιγραφών που λέγεται πρωτοσιναιτικά (1700, σχετίζονται με την Αίγυπτο). Η δεύτερη κατηγορία είναι τα πρωτοχανανιτικά. Υπάρχει προσπάθεια αλφαβήτου με τα ιερογλυφικά που ονομάζονται τα ιερογλυφικά της Βίβλου. Όλα αυτά είναι σε εμπορικές κοινωνίες. Πιο κοντινά στο δικό μας αλφάβητο πρέπει να είναι τα πρωτοχαναανιτικά. Το Φοινικικό αλφάβητο έχει 22 σημεία και μια βασική διαφορά από τη σφηνοειδή είναι ότι δεν γραφεται σε πινακίδες. Γράφονται σε άλλου είδους απόθεμα γι αυτό έμεινα λιγότερες επιγραφές. Στα Φοινικικά έχουν γραφτεί τα αρχαία εβραικά. Όταν ξαναπαρουσιάστηκε η γραφή στο Αιγαίο δεν έχει σχέση με τη διοίκηση αλλά με προσωπικά επιτεύγματα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

My favorite paintings etc.

My favorite paintings etc.
Η Άνοιξη, περ.1478, Ουφίτσι, Φλωρεντία, Μποτιτσέλι.

Η Αφροδίτη και ο Άρης, 1485, Λονδίνο, Μποτιτσέλι

Η Γαλατού, 1660, Ρέικσμουζέουμ Άμστερνταμ, Vermeer

Μεταννοούσα Μαγδαληνή{με κερί που καπνίζει},1635-7,Λος Άντζελες,George de la Tour

Pietà, 1499,Βασιλική Αγίου Πέτρου, Βατικανό,Michelangelo