«Κάθε τέχνη έχει τις ρίζες της στο ανθρώπινο μυαλό,
περισσότερο στις αντιδράσεις μας παρά στον ίδιο τον ορατό κόσμο, και ακριβώς επειδή η τέχνη είναι ¨αντιληπτική¨,
όλες οι παραστάσεις αναγνωρίζονται από το ύφος τους».
E.H.Gombrich, Art and Illusion

Τρίτη 4 Μαρτίου 2008

Πρώιμες Γραφές-Γραμμική Β

Η Τρίτη Αιγαιακή γραφή, η Γραμμική Β΄αποτελεί αναπροσαρμογή του συστήματος Α. Περιλαμβάνει 3 ειδών σημεία:
-συλλαβογράμματα που αποδίδουν και μια συλλαβή και χρησιμοποιούνται για τον συλλαβισμό του φωνητικού σχήματος της λέξης.
-ιδεογράμματα
-αριθμητικά σημεία.
Η Γραμμική Β΄χρησιμοποιήθηκε στην Κρήτη και σε όλο το Μυκηναικό κόσμο από το 1400π.Χ. μέχρι το 1100π.Χ. Η γραφή αυτή ήταν δύσχρηστη και αποτελούσε το μονοπώλιο μιας μικρής επαγγελματικής τάξης, που την χρησιμοποίησαν για γραφειοκρατικούς και εμπορικούς σκοπούς. Η αποκρυπτογράφηση της από τον M.Ventris και τον J.Chadwick το 1952, έδειξε ότι η γλώσσα της νέας γραφής ήταν αρχαία ελληνική πράγμα που μετέθεσε οριστικά την Μυκηναικη εποχή από την προιστορία στην Πρωτοιστορική.
Η Γραμμική Β΄-1450-1200π.Χ. Το ερέθισμα που προκάλεσε η Γραμμική Β΄ήταν η επαφή των μυκηναίων με τους κατοίκους του νησιού του Μίνωα. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η γραφή αυτή υιοθετήθηκε αποκλειστικά για λογιστικούς λόγους. Χρονολογικά πρέπει να τοποθετηθεί μετά τις αρχές του 16ου αι.π.Χ. Η αυθεντική Μινωική γραφή εμφανίζεται περ.το 2000π.Χ.

Η εμφάνιση του τρίτου και τελευταίου είδους αιγαιακής γραφης, της Γραμμικής Β΄του Έβανς, συνήθως τοποθετείται στον 15ο αι.π.Χ. Μπορούμε όμως βασικά να υποθέσουμε ότι εμφανίστηκε σε κάποια αρκετά παλαιότερη χρονολογία. Επειδή, η δομή της Γραμμικής Ά παραμένει ακόμη ατελώς γνωστή, δεν είναι εύκολο να εικάσουμε γιατί χρειάστηκε ένα νέο σύστημα γραφής. Από ό,τι μπορούμε να αντιληφθούμε, η Γραμμική Β΄διαφέρει από τη Γραμμική Α΄, σε δύο σημαντικά σημεία: στην εσωτερική δομή του συστήματος και στην εξωτερική μορφή των συμβόλων.
Σε ό,τι αφορά τη δομή, είδαμε ότι οι κατάλογοι στις πινακίδες της Γραμμικής Α΄συνήθως αποτελούνται από μεμονωμένα σύμβολα (που φαίνεται να είναι ιδεογράμματα) και από ομάδες συμβόλων (που μοιάζουν να αναπαριστούν συλλαβές της ομιλούμενης γλώσσας): μόνο σπάνια διαπλέκονται ιδεογράμματα με φωνητικά σύμβολα στην ίδια φράση. Αντίθετα, η Γραμμική Β΄χρησιμοποιεί συχνά ομάδες φωνητικών συμβόλων που ακολουθούνται από ένα ιδεόγραμμα, έτσι που και τα φωνητικά σύμβολα και το ιδεόγραμμα να αναφέρονται στο ίδιο αντικείμενο.
Επιπλέον, μολονότι η Γραμμική Β΄έχει πολλά κοινά χαρ/α με την αρχαιότερη της Γραμμική Α΄, άλλα στοιχεία της εμφανίζουν μεγαλύτερη ομοιότητα με την ιερογλυφική-εικονογραφική γραφή. συνεπώς, είναι προτιμότερο να θεωρήσουμε τη Γραμμική Β΄συγγενή της Γραμμικής Α΄, αλλά όχι άμεση διάδοχο της.
Επίσης, η Γραμμική Α΄έχει διάδοση μέσα στην Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου. Η Γραμμική Β΄έχει μικρή διάδοση μέσα στην Κρήτη. Είναι στην Κνωσό και τα Χανιά και δεν έχει καμιά διάδοση στα νησιά του Αιγαίου. Επίσης, βρίσκεται σε μεγάλους αριθμούς στην Ηπειρωτική Ελλάδα (Πελ/νησο, Στερεά). Έχει βρεθεί σε μεγάλα αρχεία στην Πύλο στις Μυκήνες, Θήβα, στην Κέρκυρα και στην Τίρυνθα. Μια άλλη διαφορά είναι ότι τα κείμενα της Γραμμικής Β΄είναι οικονομικά, τεχνικά κ φορολογικά.
Υπάρχει όμως και μια ομοιότητα, πολλά από τα σημεία είναι όμοια στην Α΄και τη Β΄. Ο αριθμός των σημείων είναι περ.80.
Υπάρχουν όμως διαφορετικά σημεία τα οποία επαναλαμβάνονται. Αυτό σημαίνει διαφορετική γλώσσα. Ένα άλλο χαρ/κό διαφορετικό είναι ότι στην Γραμμική Α΄συναντάμε ένα ιδεόγραμμα που ακολουθείται από αριθμούς. Στη Γραμμική Β΄υπάρχει ένα ιδεόγραμμα, οι αριθμοί και η λέξη των ιδεογραμμάτων κάτι που δεν υπάρχει στην Ά. Άλλη μια διαφορά είναι οι σημαντικές διαφορές στο μετρικό σύστημα. Υπάρχουν στην Ά κλάσματα ενώ στη Β΄δεν υπάρχουν. Στη Β΄υπάρχει ένα δεκαδικό σύστημα. Στη Β΄υπάρχουν πολύ μεγαλύτερα κείμενα και πινακίδες. Όταν αποκρυπτογραφήθηκε η Γραμμική ΄Β υπήρξαν ελπίδες να αποκρυπτογραφηθεί και η Γραμμική Ά, κάτι που δεν πραγματοποιήθηκε.

Χρονολόγηση
Ο Έβανς χρονολογεί τις επιγραφές Γραμμικής Β΄της Κνωσού στο τέλος της ύστερης κνωσιακής ανακτορικής περιόδου, που σήμερα συνήθως τοποθετείται γύρω στο 1375. αυτή ή κάποια κοντινή προς αυτή, χρονολογία παραμένει ακόμη ή πιο πιθανή, παρά τις αντιρρήσεις που διατύπωσε ο Palmer για τις μεθόδους και τα επιχειρήματα του Έβανς. Πάντως, οι μεγάλες ποσότητες επιγραφών Γραμμικής Β΄που βρέθηκαν στην Πύλο το 1939, καθώς και στα μεταπολεμικά χρόνια, θα πρέπει να τοποθετούν σε μια πολύ νεότερη χρονολογία. Οι επιγραφες αυτές ανήκουν σε κάποια ύστερη φάση της ΥΕ ΙΙΙβ (γύρω στο 1200). Αυτή είναι και η κατά προσέγγιση χρονολόγηση των λίγων κειμένων που ανακαλύφθηκαν στις Μυκήνες τη δεκαετία του 1950 και στην Τίρυνθα τη δεκαετία του 1970. η χρονολογία των πινακίδων από τη Θήβα της Βοιωτίας δεν μπορεί να προσδιοριστεί με βεβαιότητα πρωτού δημοσιευτεί πλήρως η σχετική κεραμική. Βάσει των σημερινών μας γνώσεων, φαίνεται να είναι λίγο πολύ σύγχρονες με τις πινακίδεςς της Πύλου.
Εκτός από τις επιγραφές που είναι χαραγμένες σε πήλινες πινακίδες και σφραγίσματα, και οι οποίες αποτελούν τον κύριο όγκο του υπάρχοντος υλικού σε Γραμμική Β΄, είναι γνωστά και μικρά «γραπτά» κείμενα, ζωγραφισμένα δλδ πάνω σε πήλινα αγγεία που προέρχονται από διάφορες ηπειρωτικές τοποθεσίες, όπως η Ελευσίνα, οι Μυκήνες, ο Ορχομενό, η Θήβα και η Τίρυνθα, καθώς επίσης και από την Κνωσό και τα Χανιά. Οι χρονολογίες κατασκευής τους κυμαίνονται ανάμεσα στον 14ο και τον 13ο αι.
Η χρονολογία των αρχείων των πινακίδων της Κνωσού, σύμφωνα με τον Έβανς, βρέθηκαν στο στρώμα καταστροφής που χρονολογείται πριν το 1400. όταν κατασράφηκε το στρώμα, κατά την άποψη του Έβανς, ήρθαν οι Μυκηναίοι. Αυτή η άποψη δεν έχει αμφισβητηθεί. Το 1939 άρχισε να ανακαλύπτεται το αρχείο του ανακτόρου της Πύλου(ένα από τα μεγάλα μυκηναικά κέντρα της Πελ/ννήσου). Το αρχείο αυτό χρονολογείται το 1190 δλδ είναι σχεδόν 200 χρόνια νεότερο από τη χρονολόγηση που έδωσε ο Έβανς για το αρχείο της Κνωσού. Ο Palmer αμφισβήτησε τη χρονολόγηση του Έβανς και χρονολόγησε τις πινακίδες της Κνωσού στην ύστερη μυκηανική ΙΙΙγ, γύρω στο 1200. Ο Palmer στηρίχτηκε σε μια κριτική ανάγνωση στα ημερολόγια της ανασκαφής του Έβανς που τηρούσε ο βοηθός του Μακιένζι. Μια συμβιβαστική λύση για τη χρονολόγηση πρότεινε ο M.Popham που μελέτησε τη χρονολόγηση των αγγείων έτσι πρότεινε μια χρονολόγηση για το αρχείο της Κνωσού που είναι το 1375. η άποψη του Popham αυτή τη στιγμή κυριαρχεί. Ο J.Oriessen πρότεινε μια διαφοροποίηση των πινακίδων με βάση τις θέσεις εύρεσης τους. θεώρησε ότι είναι αυτές που καταγράφουν άρματα, δλδ τη θέση του αναβάτη. Θεωρεί ότι οι πινακίδες των αρμάτων χρονολογούνται γύρω στο 14ο ΥΜΙΙ. Όλες οι πινακίδες της Κνωσού ανήκουν στην YMIIIα ή ΥΜΙΙβ δλδ γύρω στο 1250. το σύνολο των πινακίδων που ψήθηκαν, στην πυρκαγιά του ανακτόρου της Κνωσού, σώθηκαν και έτσι γνωρίζουμε γι αυτέςàαφορούν οικονομικές πράξεις ενός έτους.
Το ανάκτορο της Πύλου ανασκάφηκε στον μεσοπόλεμο από τον Αμερικάνο W.Blegen αλλά σταμάτησε λίγο πριν τον πόλεμο. Οι πινακίδες είναι καλά τεκμηριωμένες. Αυτές τις μελέτησε και άρχισε να τις δημοσιεύει ο E.Bennett και χρονολογούνται στο 1190-1200.
Ένα άλλο κέντρο που βρέθηκαν πινακίδες το 1950 είναι οι Μυκήνες. Βρέθηκαν έξω από την Ακρόπολη, μέσα στα σπίτια τα οποία ονομάζονται Οικία των σφηγγών, οικία των ασπίδων και οικία του λαθρέμπορα. Στην τελευταία οικία βρέθηκαν επιγραφές σε πινακίδες και σε αγγεία, περ.30. οι οικίες αυτές θεωρούνται ότι λειτουργούσαν ως παραρτήματα του ανακτόρου δλδ ως κτήρια που εκτελούνται μερικές από τις τελετουργίες του ανακτόρου. Είναι επιγραφές οικονομικής και φορολογικής φύσεως.
Το άλλο μεγάλο κέντρο είναι η ακρόπολη της Τίρυνθας, κοντά στις Μυκήνες. Εκεί έχουν βρεθεί ορισμένες πινακίδες που χρονμ 3ολογούνται στην ΥΜΙΙΙβ.
Οι Θήβες είναι ένα τεράστιο Μυκηναικό κέντρο, κατοικείται από την πρώιμη, μέση και ύστερη εποχή του χαλκού. Είναι δύσκολο έτσι να εντοπίσουμε ίχνη του Μυκηναικού ανακτόρου. Έχει βρεθεί ένα μικρό αρχείο το 1964. μπορεί να ήταν εργαστήριο υφασμάτων. Στη Θήβα υπάρχει η εξής ιδιομορφία: σε διάφορα σημεία της πόλης βρίσκονται ομάδες σφραγισμάτων. Συμπεραίνουμε ότι τα σφραγίσματα με τα σημεία της Γραμμικής Β΄έχουν φυλαχτεί για να περαστούν μετά στις πινακίδες. Προσωρινή φύλαξη ως την καταγραφη στις πινακίδες. Αυτά τα σφραγίσματα έχουν ως αντικείμενα τις μετακινήσεις ζώων.
Πινακίδες της Γραμμικής Β΄βρέθηκαν αποσπασματικά κ στην Ελευσίνα. Μια μεγάλη ανακάλυψη τη δεκαετία του ’70 είναι στην Καφκανιά της Ολυμπίας μέσα σε ένα οικισμό, όπου βρέθηκε ένας λίθος με μία επιγραφή της Γραμμικής Β΄. είναι εξαιρετική αυτή η περίπτωση γιατί είναι η μοναδική επιγραφή της Β΄σε λίθο, είναι εκτός του χρονολογικού πλαισίου που γνωσρίζουμε κ δεν ανήκει σε αρχεία, είναι μια επιγραφή εντελώς μεμονωμένη.
Πουθενά δεν έχουμε βρει επιγραφές ιδιωτικής φύσης, είναι όλες διοικητικες. Τι είναι αυτά τα αρχεία; Αναφερόμαστε σε ανατολικά και μυκηναικά αρχεία. Ένα αρχείο συνίσταται σε ένα χώρο στα μεγάλα κτήρια που ονομάζονται ανάκτορα με ράφια όπου συγκεντρωνονταν τα διοικητικά έγγραφα υπό μορφή πινακίδων. Τα αρχεία που αποτελούν μικρό τμήμα του συνόλου και ενδεχομένως όχι αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία. Από τον τρόπο εύρεσης τα θραύσματα αρχείων χωρίζονται σε αυτά που είναι τμήμα πραγματικου χαρ/α όπως αυτό που βρέθηκε σε ανάκτορο της Πύλου, και αυτές οι πινακίδες
που βρίσκονται σε αποθήκες.


Σχήμα-μορφή πινακίδων
Επιγραφές της Γραμμικής Β΄απαντώνται σε 4 κατηγορίες αντικειμένων: σε πήλινες πινακίδες, πήλινα δελτάρια, πήλινα σφραγίσματα και πήλινα αγγεία.
Ο ίδιος τρόπος γραφής χρησιμοποιείται για επιγραφές σε πινακίδες, δελτάρια και σφραγίσματα. Ο γραφέας έπαιρνε μαι αιχμηρή γραφίδα και χάρασσε τα σύμβολα πάνω σε ένα κομμάτι μαλακού πηλού. Ύστερα άφηνε στον ήλιο τα εγχάρακτα κομμάτια του πηλού για να ξεραθούν. Είναι σαφές, τόσο από αυτή τη διαδικασία, αλλά κ από ενδείξεις στα κείμενα, τα οποία μερικές φορές κάνουν λόγο για «εφέτος» κ για «πέρυσι», ότι οι πινακίδες σε κάθε ανάκτορο αποτελούσαν τα αρχεία ενός μόνο έτους. Σε κάθε περίπτωση αυτά τα πήλινα γραπτά μνημεία οφείλουν τη διατήρηση τους στις μεγάλες πυρκαγιές που κατά περιόδους έπληξαν θέσεις της εποχής του χαλκού στο Αιγαίο. μερικές πινακίδες είχαν μαυρίσει ή φθαρεί από τη φωτιά σε τέτοιο βαθμό που ήταν αδύνατι να διαβαστούν. Παραμένει όμως μια επαρκής ποσότητα υλικού από την Κνωσό και την Πύλο, ώστε να έχουμε μια γενική εικόνα του είδους των «ανακτορικών»αρχείων αυτών των δύο θέσεων. Ο πολύ μικρότερος αριθμός πινακίδων από τις Μυκήνες και τη Θήβα καθώς κ η ελάχιστη ποσότητα από την Τίρυνθα, αποκαλύπτουν ότι και αυτά τα ανάκτορα τηρούσαν αρχεία κατά πολύ όμοια με εκείνα της Πύλου και της Κνωσού.
Οι πήλινες πινακίδες, οι οποίες αποτελούν τον κύριο όγκο των επιγραφών, είναι κυρίως δύο σχημάτων: του αποκαλούμενου «φοικινόφυλλου» τύπου και του τύπου «σελίδας». Ο «σελιδόσχημος» τύπος είναι κατάλληλος ιδίως για μακρούς καταλόγους προσωπικού κλπ., ενώ ο «φοινικόφυλλος» τύπος για μεμονωμένες δοσοληψίες και υπολογισμούς. Οι πινακίδες Γραμμικής Β΄ποικίλουν ως προς το μέγεθος. Οι «σελιδόσχημες» πινακίδες έχουν μέγιστο ύψος 24,13 εκ. και μέγιστο πλάτο 11,43εκ. , ενώ οι πινακίδες «φοινικόφυλλου» τύπου φτάνουν σε μήκος 17,8εκ. και σε πλάτος 3,8εκ.
Οι συνθήκες εύρεσης στην Κνωσό και την Πύλο μαρτυρούν ότι μερικές τουλάχιστον πινακίδες φυλάγονταν σε ξύλινα κιβωτίδια κ ασφαλίζονταν με σφράγισμα. Τα λίγα ενεπίγραφα σφραγίσματα που έχουν διασωθεί αναφέρονται στο περιεχόμενο των πινακίδων που βρίσκονταν μέσα στο κιβωτίδιο. Τα 23 πήλινα δελτάρια που βρέθηκαν στην Πύλο αρχικά είχαν κολληθεί πάνω σε πανέρια. Όπως και τα σφραγίσματα, φέρουν επιγραφές που προσδιορίζουν το περιεχόμενο της αντίστοιχης συλλογής πινακίδων.
Αντίθετα από τις πινακίδες, τα σφραγίσματα κ τα δελτάρια, τα ενεπίγραφα αγγεία δεν ανήκουν στα «αρχεία» των ανακτόρων. Οι επιγραφές ήταν γραπτές(δλδ ζωγραφισμενες) κ όχι χαραγμένες πάνω στην επιφάνεια τους: πρόκεται για επιγραφές που προφανώς αναφέρουν το τόπο προέλευσης του περιεχομένου. Ο μεγαλύτερος αριθμός επιγραφών σε αγγεία (περις.από 60) προέρχεται από τη Θήβα και τα αγγεία αυτά είναι στην πλειονότητα τους μεγάλοι ψευδόστομοι αμφορείς.


Συνήθειες γραφέων
Όπως η Γραμμική Ά έτσι κ η Γραμμική Β΄γραφόταν από τ’αριστερά προς τα δεξιά, αλλά σε ό,τι αφορά τις λεπτομέρειες, η ομοιότητα ανάμεσα στα δύο συστηματα είναι ελάχιστη. Η εικόνα που παρουσιάζουν τα κείμενα της Γραμμικής Β΄είναι, σε γενικές γραμμές, κομψότερη κ πιο μεθοδική από ό,τι στα κείμενα της Γραμμικής Ά. Στις «σελιδόσχημες» πινακίδες της Γραμμικής Β΄, οι γραφείς συνήθως χώριζαν τα διάφορα μέρη με οριζόντιες γραμμές. μερικές φορές, τμήμα ή ακόμη κ ολόκληρη η πλευρά, μιας πινακίδας χαρασσόταν με γραμμές, έστω κι αν δεν γραφόταν ποτέ. Τα κείμενα συχνά τα χώριζαν σε «παραγράφους» αφήνοντας κενές σειρές. Οι γραφείς της Γραμμικής Β΄σπάνια ακολουθούσαν τη συνήθεια της Γραμμικής Α΄να μεταφέρουν μία λέξη από μια σειρά στην επόμενη, αλλά όταν ο χώρος ήταν περιορισμένος, τελείωναν τη λέξη με μικρούς χαρ/ες πάνω από τη σειρά που έγραφαν. Σε μικρές πινακίδες οι ομάδες των λέξεων χωρίζονται σε τμήματα με μεγάλες κάθετες γραμμές. Αν χρειαζόταν, μια επιγραφή συνεχιζόταν στο πίσω μέρος της πινακίδας ή στο πλάι. Η ποικιλία στο μεγεθος των χαρ/ων είναι συνηθισμένο φαινόμενο στις πινακίδες της Γραμμικής Β΄. καμιά φορά είναι φανερό ότι η λέξη γράφεται με μεγάλους χαρ/ες γιατί αναφέρεται σε ολόκληρη την επιγραφή, αλλά σε άλλες περιπτώσεις ο λόγος για τον οποίο ποικίλει το μέγεθος δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί. Σε μερικές πινακίδες υπάρχει ένα σημάδι ελέγχου με τη μορφή ενός μικρού σταυρού. Κάποιες πινακίδες εμφανίζουν σαφή ίχνη προηγούμενης επιγραφής πυ είχε εν μέρει σβηστεί ώστε να δημιουργηθεί χώρος για τη διορθωμένη εκδοχή. Αυτό π.χ. ισχύει για τις περισσότερες επιγραφές της συλλογής Un της Πύλου.
Η μελέτη των ειρών των γραφέων στα μεγάλα αρχεία της Κνωσού και της Πύλου έχει φτάσει τώρα σε προχωρημένο στάδιο: 45 διαφορετικές χείρες έχουν αναγνωριστεί στην Πύλο και 66 στην Κνωσό. Η εκτεταμένη έρευνα των γραφικών διαφορών έχει διευκολύνει τη συνένωση πολλών ενεπίγραφων θραυσμάτων.

Ταξινόμηση των επιγραφών της Γραμμικής
Η σύγχρονη έρευνα των επιγραφών και των χεριών που τις έγραψαν έχει διαιρέσει τα κείμενα σε κατηγορίες, ανάλογα με το αντικείμενο στο οποίο αναφέρονται (κεφαλαίο γράμμα). Πολλές κατηγορίες υποδιαιρούνται με σκοπό να δηλώσουν διαφορετικές ταξινομήσεις των περιεχομένων (μικρό γράμμα). Ο προσδιορισμός της κατηγορίας βρίσκεται μετά από από τα γράμματαπου δηλώνουν τον τόπο προέλευσης της επιγραφής, και ακολουθεί ο αύξων αριθμός από τους ανασκαφείς.
Μπροστά, λοιπόν, μπαίνει με δύο κεφαλαία γράμματα η γεωγραφική θέση στην οποια βρέθηκε η πινακίδα. Π.χ.EL=Ελευσίνα, KH=Χανιά, KN=Κνωσός, MY=Μυκήνες, OR=Ορχομενός, PY=Πύλος, TH=Θήβα, TI=Τίρυνθα. Δίπλα μπαίνει η δεύτερη κατάταξη που γίνεται με βάση τα ιδεογράμματα σε πινακίδες Ά. Τα ιδεογράμματα πήραν και εκείνα από ένα νούμερο κ ένα αλφαβητικό γράμμα. Οι πινακίδες κατατάθηκαν με βάση τα ιδεογράμματα. Π.χ. ΚΝ L125=θέση, θέμα, που μπορεί να σημαίνει και το ιδεόγραμμα , σειρά L, περιλαμβάνει το ιδεόγραμμα.
Μια άλλη πινακίδα π.χ.PY A 375 + 78, είναι από την Πύλο, σειρά Α και οι αριθμοί είναι αυτοί, κάτι σαν παραπομπή. Βρίσκουμε έτσι την πινακίδα. Η Α σειρά είναι πινακίδες ατόμων και προσώπων.
Ταξινομήθηκαν δλδ οι πινακίδες κατά θέση γεωγραφικά και κατά θέματα δλδ κατά ιδεογράμματα.

Τα βασικά στοιχεία της Γραμμικής Β

Τα βασικά στοιχεία του συστήματος γραφής είναι 1.τα συλλαβογράμματα, 2.τα ιδεογράμματα, 3.τα σύμβολα μέτρων και σταθμών και 4.τα αριθμητικά σύμβολα.

Αποκρυπτογράφηση

Η πρώτη προσπάθεια αποκρυπτογράφησης έγινε από την Alice Kober προς τη μεθοδική απομόνωση των ομάδων συμβόλων που παρουσίαζαν σημεία γραμματικής κλίσης. Η Kober παρουσίασε μια σειρά από πιθανά παραδείγματα ουσιαστικών, στα οποία η μεσαία και η τελευταία σειρά έμοιαζαν να αποτελούν παραλλαγές των λέξεων της επάνω σειράς. Σε ορισμένες λέξεςι, η αλλαγή τύπου ήταν τόσο ομαλή ώστε μπορούσε να προβλεφθεί. Επειδή οι λέξεις αυτές εμφανίζονταν ως ουσιαστικά και φαίνονταν να κλίνονται σύμφωνα με τον ίδιο κανόνα, η Kober αποτόλμησε να τα εντάξει στην «πρώτη κλίση» της «μινωικής» γλώσσας. Βάσει των κανόνων κλίσης που είχε εντοπίσει, κατέληξε σε κάποια προσωρινά συμπεράσματα σχετικά με τις φωνητικές συγγένειες των ίδιων συμβόλων. Επίσης, διαχώρησε τα γένη.
Αφού πια είχαν τεθεί τα θεμέλια από την Kober, o M.Ventris ήταν σε θέση να πραγματοποιήσει γοργή πρόοδο προς την αποκρυπτογράφηση της γραφής. Από τις αρχές του 1951 έως τον Ιούνιο του 1952 έστειλε σε ορισμένα ενδιαφερόμενα για το ζήτημα για το ζήτημα πρόσωπα μια σειρά από «Σημειώσεις εργασίας πάνω στην έρευνα της μινωικής γλώσσας», όπου κατέγραφε τις μεταβαλλόμενες απόψεις του, ενώ στο μεταξύ είχε λάβει υπόψη του κ τη δημοσίευση των πινακίδων της Πύλου. Έκανε το λάθος να μεταφράζει ολόκληρες τις λέξεις όπως τις έβρισκε, στηριζόμενος στις επισφαλείς ενδείξεις της κυπριακής γραφής και στην εξαρτώμενη από τα συμφραζόμενα καθοδήγηση που προσέφεραν τα ιδεογράμματα. Ο Ventris έκανε ένα πλαίσιο και έβαλε μέσα τους συνδυασμούς των σημείων. Βρήκε ότι μερικά έχουν μεγαλύτερη πυκνότητα με τα άλλα και άρα αυτά είναι τα φωνήεντα. Και το πιο συχνό ήταν το α, προχώρησε μετά με βάση τα γεωγραφικά ονόματα, έκανε συσχετισμό και κατέληξε το 1952 να πει ότι είναι ελληνικά. Έτσι, σε συνεργασία με τον γλωσσολόγο Chadwick κατόρθωσαν να αποκρυπτογραφήσουν τα περισσότερα σύμβολα της Γραμμικής Β΄και να αποδείξουν ότι η γραφή αυτή είναι ελληνική ή η γλώσσα που μιλούσαν επί Γραμμικής Β΄στην Κνωσό ήταν ελληνική ή η ίδια γλώσσα που μιλούσαν κ οι Αχαιοί.


Ko-no-so=Κνωσός
A-mi-ni-so=Αμνισός
Ty-li-so=Τυλισός

Πώς καταγράφουμε τα ιδεογράμματα; Τα καταγράφουμε με την αντίστοιχη λέξη στα λατινικά.
Η Γραμμική αποτελείται από 5 φωνήεντα ο,ε,η,ο,ου και 87 σημεία συλλαβογράμματα. Είναι σημαντικό ότι υπάρουν χώρια φωνήεντα π.χ. συναντάμε το εξής τύπο:
O o-pe-ro=ώφελος, είναι αντωνυμία.

Υπάρχουν πάνω από 100 ιδεογράμματα, εξ αυτών πάνω από 50 είναι αναγνωρίσιμα, δλδ τα καταλαβαίνουμε. Υπάρχουν μερικά μη αναγνωρίσιμα και μπορούν να ερμηνευτούν με διάφορες ερμηνείες. Μέσα στη γλώσσα υπάρχουν τα αριθμητικά, τα οποία είναι απλά, το σύστημα είναι δεκαδικό και μπορούμε να το αποστηθήσουμε:
Ι =μονάδα
_ = δεκάδα
ο =χιλιάδα

επομένως,
επίσης, υπάρχουν μέσα στα κείμενα μέτρα και σταθμά. Μέτρα για τα στερεά, υγρά για τα οποία έχει γίνει μεγάλη συζήτηση. Επίσης, μέτρα όγκου και μέτρα όπου μετριέται η επιφάνεια. Έχει γίνει συζήτηση για το τι σημαίνει μέτρο και όγκος, καθώς παρουσιάζει αλλαγές από τη μετάβαση της Γραμμικής Α΄ σε Β΄.
_
re-u-ka pa-we-a oo _ I
_
re-u-ka =λευκά, pa-we-a= φάρεα (σημαίνει ενδυμασία, ρούχα).
Άρα τα λευκά ρούχα 231.
Δεν ξέρουμε όμως τι είδους συναλλαγή είναι πίσω από αυτό. Πιθνανόν να είναι μια απλή καταγραφή.
Άρα είναι ελλειπτική η γραφή. τα περισσότερα κείμενα είναι έτσι. Γενικά η γραφή δεν έχει πολλές φράσεις, τα ρήματα είναι ελάχιστα. Υπάρχει ένα άλλο ρήμα.

to-sa e-re-u-te-ro-se δλδ τόσο ελευθέρωσε
δλα τόσα αγαθά τα απέδωσε δίχως φόρα.
Άρα η λέξη ελεύθερος δεν παραδίδεται στη Γραμμική ως κύρια λέξη αλλά ως ρήμα και επίθετο. Είναι ένα από τα λίγα ρήματα που παρουσιάζονται στις πινακίδες. Άρα το μισό κείμενο έχει κύρια ονόματα τα οποία μπορεί να είναι προσώπων ή τοπωνύμια.

Η γεωγραφία των Μυκηναίων Βασιλείων-->
Επειδή πρόκειται για κείμενα διοικητικά, ενδιαφέρει την αρχή ο γεωγραφικός της προορισμός. Υπάρχουν πολλά τοπωνύμια, τόσο στην Πύλο όσο και την Κνωσό. Αν καταφέρουμε να βάλουμε τα τοπωνύμια στον χάρτη θα ξέρουμε μέχρι που εκτείνεται, ποιο είναι το πεδίο άσκησης. Αυτό είναι δύσκολο. Μερικά γνωστά τοπωνύμια είναι η Κνωσός, η Φαιστός, η Τυλίσός, τα άλλα είναι άγνωστα.
Η πιο απομακρυσμένη περιοχή που καταγράφεται στις πινακίδες είναι δύο γεωγραφικοί όροι:
Ku-de-ni-ja=Κυδωνία (όνομα Χανίων στην αρχαιότητα) και
A-pa-ta-wa=Απτάβα (ίσως δλδ Άπτερα).
Τα στοιχεία είναι αποσπασματικά, πολλά τοπονύμια τα αγνοούμε. Τι γίνεται στην Πύλο; Εκεί πρωτεύουσα είναι η Πύλος που λέγεται: Pu-ro
Το βασίλειο χωρίζεται σε δύο μέρη που ονομάζονται η ευθάδε επαρχία και η εκείθε. Διοικητικές διαιρέσεις. Έχουμε μια εικόνα της βιογραφίας των βασιλείων. Το 60% των λέξεων που απαντώνται είναι ονόματα ανθρώπων και ένα μεγάλο ποσοστό είναι ελληνικά. Αναγνωρίσιμα και ίσως γνωστά και από τον Όμηρο. Τα περισσότερα είναι γνωστά από μεταγενέστερα ονόματα ελληνικά και όσα δεν είναι, τα θεωρούμε κληρονομιά από την Γραμμική Ά.
A-phi-me-de= Αμφιμήδης.

Παραδίδονται και ονόματα επαγγελματων. Οι επαγγελματίες απέδωσαν ομάδες και σε αυτές τις ομάδες αναμένεται το τελικό προιόν. Μία γνωστή ομάδα είναι αυτή που αποτελείται από το ka-ke-u=χαλκός
Άλλη μια λέξη η a-ra-ra-te-ja= δλδ οι γυναίκες που γνέθουν. Βγαίνει από τη λέξη ηλακάτη γης, το αδράχτι, το γνέσιμο και υπάρχει επαγγελματική ομάδα.
Άλλη μια η me-ri-ti-ja=είναι λέξη που έχει σχέση με το άλεσμα. Αυτές που τρίβουν το σιτάρι για να γίνει αλεύρι. Έχουμε μία σειρά επαγγελματικών ονομάτων.

Πληροφορίες για την οργάνωση της Μυκηναικής κοινωνίας:
Τα ανάκτορα είναι μεγάλα διοικητικά κέντρα, ασκείται ο έλεγος και τηρούνται τα αρχεία και η διακίνηση των προιόντων. Τι ξέρουμε για την κοινωνία; Έχουμε διάφορες ειδήσεις και όρους για την κορυφή της κοινωνίας. Ο άναξ είναι λέξη Ομηρική η οποία συναντάνται και στη Γραμμική με την εξής διατύπωση ως wa-na-ka.
Γενικά η λέξη αν και αποδίδει τον ανώτατο άρχοντα, δεν συναντάνται πολλές φορές στη Γραμμική. Συνήθως είναι ως επίθετο. Στα αρχεία συναντάνται και η λέξη βασιλεύς αλλά με άλλη έννοια qa-si-re-u.
Αυτή δεν έχει σχέση με τη σημασία του όρου αλλά είναι πρόσωπα μικρής σημασίας, αρχηγοί δευτ/οντες κ.α. Η σημασία όρων στη Γραμμική Β΄παραλλάσει από την εποχή των κλασικών χρόνων.
Υπάρχει και ένας άλλος που απρουσιάζεται με μεγάλη συχνότητα και φαίνεται ότι είναι ένα σημαντικό πρόσωπο. Ka-wa-ke-ta=Λαβαγιέτας δλδ ο ηγέτης του λαού. Ο λαός έχει και τη σημασία του στρατού. Αυτός που ηγείται του λαού ηγείται και του οπλισμένου λαού του στρατού.
Αυτοί που εμφανίζονται να είναι στρατιωτικοί με ισχύ είναι οι e-qe-ta=μοιάζει να είναι στρατιωτικοί με σημαντική θέση. Προέρχεται από το ρήμα έπομαι άρα οι επέται είναι οι ακόλουθοι, αυτοί που ακολουθούν. φαίνεται ότι ήταν μια ομάδα στρατιωτικοί αριστοκράτες.
Αναφέρεται συχνά η λέξη da-mo=ο δήμος. Ομάδες χωρικών οι οποίοι κατέχουν τμήματα της γης είναι μια συλλογικότητα. Μαθαίνουμε π.χ. ότι ο da-mo έχει τόση έκταση γης ωφείλει τόσα. Είναι δλδ ομάδες μικρές αυτόνομες κοινότητες.
Εκτός από αυτούς η διοίκηση ασκείται και σε ομάδες των τεχχνιτών. Η διοίκηση ασκείται και στο da-mo, στις ομάδες και στα ιερά.
Υπάρχουν ιερά τα οποία είναι οικονομικές οντότηες, έχουν γη, τη νοικιάζουν, δέχονται προσφορές και αναδιανέμουν το προιόν. Η πληρέστερη πινακίδα που έχουν αφορά ένα ιερό. Η πληρέστερη πινακίδα από την Πύλο είναι η ερυθρά που διεκδικεί ένα τμήμα γης. Επομένως έχουμε και από την Πύλο. Αυτά καταγράφονται στις πινακίδες. Μπορεί να υπάρχουν κ άλλου είδους ομάδες που δεν ενδιαφέρουν το ανάκτορο. Στις πινακίδες έχουμε το διοικητικό εύρος του ανακτόρου, το οποίο είναι μερικό, όχι όλο.
Τέλος, αναφέρεται μια ομάδα που καταγράφεται ως do-e-ro και do-e-ra= είναι δούλοι με βάση τη λέξη κ με βάση τι σημαίνει από την κλασική Ελλάδα. Είναι δούλοι δλδ εξαρτώνται νομικά από ένα πρόσωπο. Το ίδιο σημαίνει και το πρόσωπο εδώ; Αυτό δεν το ξέρουμε. Αυτοί στερούνται ελευθερίας. Το σίγουρο είναι ότι δεν είναι εξαρτημένοι, τους δίνονται ορισμένα προς το ζην. Είναι στην κάτω βαθμίδα. Σημαντικό είναι ότι οι γυναίκες που χαρ/ζονται ως du-e-ra είναι περισσότερες από τους άνδρες. Δλδ η δούλοι αποκτώνται είτε γιατί κάποιος γενήθηκε σε δουλεία είτε κάποια δύναμη στρατιωτική κατέστησε ένα χωριό και εξαπρώλησε τους κατοίκους. Αυτό έχει δημιουργήσει συζήτηση για κάποιο λόγο. Η έννοια της δουλείας είναι ένα στοιχείο που ήρθε αργότερα. Η έννοια εκμετάλευσης της εργασίας ήρθε αργότερα. Υπήρχε αμηχανία τι κάνουν τους ανθρώπους που πέφτουν στα χέρια των εχθρών. Δεν ξέρουμε. Τις γυναίκες τις κρατούσαν γιατί δουλεύανε και κάναν παιδιά. Αυτό το συναντάμε στα πρώιμα κείμενα. Γι αυτό μάλλον οι γυναίκες είναι πολλές.
Υπάρχουν πολλές ομάδες γυναικών τεχνίτριες που είναι αιχμάλωτες γιατί αναφέρονται με το όνομα της πατρίδας τους.
Άλλη μια κατηγορία είναι a-ko-ra=από τη λέξη αγείρω που σημαίνει συγκεντρώνω. Οι υπάλληλοι του ανακτόρου που συγκεντρώνουν τα προιόντα. Αυτά τα προιόντα που καταγράφει το ανάκτορο είναι μεγάλες ποσότητες σιτηρών. Επίσης, μαζεύει κρασί, λάδι και σύκα. Τι τα κάνει; Τα συγκεντρώνει και τα αναδιανέμει, τα δίνει ως αμοιβή στους τεχνίτες του. Συγκεντρώνει μέσω φορολογίας προιόντα και τα δίνει στους τεχνίτες. Προιόντα που τους χρειάζονται για λόγους βιοτεχνικούς. Π.χ. λινάρι, μαλλί.
Μαρτυρούνται διάφορα προιόντα βιοτεχνίας. Αυτά είναι τεράστιες ποσότητες υφασμάτων. Συγκεντρώνει προιόντα όπως σανδάλια κ.α. πολύτιμα αντικείμενα, όπως χρυσά, χάλκινα αγγεία. Επίσης, συγκεντρώνει αντικείμενα που σχετίζονται με στρατιωτικές δραστηριότητες, π.χ. όπλα και άρματα. Καταγράφει άλογα, έπιπλα και αρωμαικά προιόντα μόνο στις Μυκήνες. Υπάρχει όμως και μια σειρά από προιόντα που δεν καταγράφει, όμως ξέρουμε ότι υπάρχουν. π.χ. σημαντικό μέρος τροφής ήταν τα όσπρια, τα οποία δεν καταγράφονται ποτέ. Γάλατα κ.α δεν καταγράφει. Προφανώς δεν διατηρούνται. Με το εμπόριο δεν γνωρίζουμε τι γίνεται ως επάγγελμα. Θεωρείται όμως ότι πιθανόν το εμπόριο να το ασκούσε η ίδια η διοίκηση, κρατικό εμπόριο. Και η άποψη αυτή υποστηρίζεται γιατί κάποια αντικείμενα καταγράφονται re-se-nu-wi-ja (κεβενούβια=ξένια), δλδ αυτά που πρόκειται να αποσταλθούν.
Στα 1200 έχουμε πολλές πληροφορίες για το εμπόριο από τα 2 ναυάγια στις ακτές της Τουρκίας και το άλλο στο Ulubιrum περιλάμβαναν ποσότητα από χαλκό, κασίτερο, κεραμικά. Δεν έχουμε στοιχεία σε πινακίδες, αλλά στοιχεία αρχαιολογικά για το εμπόριο έχουμε μόνο. Υπάρχουν πολλές περισσότερες πληροφορίες σε πινακίδες για τη θρησκεία. Αναφέρονται διότι συνήθως καταγράφονται προσφορές στους Θεούς. Είναι ένα θέμα όπου δημιουργεί ενδιαφέρον. Το θέμα θρησκείας σε πινακίδες έχει ενδιαφέρον αυτό που σχετίζεται με τον Δωδεκάθεο των κλασικών χρόνων. Κατεγράφεται ο Δίας, η Ήρα, ο Ποσειδώνας, ο Ερμής και κυρίως ο Διόνυσος.
Μαρτυρούνται όμως κ άλλοι Θεοί, συχνά αναφέρονται η Πότνια po-ti-ni-ja και η Αθηνά a-ta-na. Έχουμε και τα θηλυκά των θεών που στην κλασική αρχαιότητα έχουμε τα αρσενικά τους. π.χ. di-wi-ja=Δίας, po-so-de-ja=Ποσειδώνας. Σημαντική πινακίδα της Πύλου καταγράφει σειρά προσφορών που γίνονται διότι οι εθροί και η κοινωνία θέλει να εξευμενίσει τους Θεούς.

My favorite paintings etc.

My favorite paintings etc.
Η Άνοιξη, περ.1478, Ουφίτσι, Φλωρεντία, Μποτιτσέλι.

Η Αφροδίτη και ο Άρης, 1485, Λονδίνο, Μποτιτσέλι

Η Γαλατού, 1660, Ρέικσμουζέουμ Άμστερνταμ, Vermeer

Μεταννοούσα Μαγδαληνή{με κερί που καπνίζει},1635-7,Λος Άντζελες,George de la Tour

Pietà, 1499,Βασιλική Αγίου Πέτρου, Βατικανό,Michelangelo